Χριστούγεννα στα Τζουμέρκα; Ναι. Μία από τις καλύτερες επιλογές για ξεκούραση και ανασύσταση σε ένα ιδιαίτερο περιβάλλον με τοπία άγριας ομορφιάς, φαράγγια, ατελείωτα καλντερίμια σε πετρόκτιστα χωριά, μοναστήρια και εκκλησίες κρεμασμένες από βράχια, μικρούς και μεγάλους καταρράχτες, ποτάμια με ορμητικά σημεία και ήρεμα νερά που σχηματίζουν κρυφές λίμνες. Ό,τι κι αν ονειρευτείς για μια μοναδική εμπειρία στη φύση, υπάρχει εδώ.
Τα Αθαμανικά Όρη, είναι μια από τις μεγαλύτερες οροσειρές της δυτικής Ελλάδας, διαπερνούν τους νομούς Ιωαννίνων και Άρτας και σκαρφαλώνουν προς τον ουρανό, ενώ για να επισκεφθείς τα πανέμορφα δεκάδες χωριά τους πρέπει να ακολουθήσεις ένα φιδίσιο δρόμο που σταματώντας σε κάθε μικρό χωριό για να το αφουγκραστείς, ο τόπος βρίσκει τον τρόπο να σε αποζημιώσει για το ταξίδι σου και την επιλογή σου…
Συρράκο, Καλαρρύτες και Κατσανοχώρια, και ανάμεσά τους να βουίζουν τα ορμητικά νερά των ποταμών Άραχθου που το χειμώνα φουσκώνει και σκαρφαλώνει ψηλά στους γύρω βράχους και Καλαρρύτικου, εκεί στο βάθος της χαράδρας κάτω από το διάσημο για την μοναδική ομορφιά του χωριό Καλαρρύτες.
*Αφού ανηφορίσαμε για αρκετά χιλιόμετρα φτάσαμε στον λόφο απέναντι από τα δύο χωριά, Συρράκο και Καλαρρύτες όπου σας βεβαιώνω για κάμποση ώρα μείναμε άφωνοι από την ομορφιά τους. Σκαρφαλωμένα σε δύο βουνοπλαγιές που ενώνονται από μονοπάτι, μοιάζουν να απολαμβάνουν την γαλήνη της φύσης, κάτω από τη σκέπη του γαλάζιου του ουρανού.
*Παρκάραμε το αυτοκίνητο εκτός χωριού και ξεκινήσαμε το περπάτημα αρχικά για να πάμε το κατάλυμά μας και στη συνέχεια για ξεναγηθούμε στα δρομάκια του χωριού Καλαρρύτες που είναι χτισμένο σε μια απότομη πλαγιά που η μεγάλη κλίση της έχει ως αποτέλεσμα τα σπίτια που βρίσκονται στην κορυφή του να απέχουν αρκετά από τα σπίτια που βρίσκονται στο χείλος της χαράδρας.
- Στους Καλαρρύτες επισκεφθήκαμε το παλιό δημοτικό σχολείο, που βρίσκεται πίσω από την πλατεία. Το διδακτήριο είναι των αρχών του 20ου αιώνα και έπαψε να λειτουργεί ως σχολείο το 1981. Σήμερα λειτουργεί σαν Μουσείο Ιστορίας και Λαογραφίας των Καλαρρυτών και Συνεδριακό Κέντρο.
*Στην πλατεία του χωριού βρήκαμε κόσμο συγκεντρωμένο. Κάτοικοι και επισκέπτες να συζητούν, κάποιοι να φωτογραφίζουν, να θαυμάζουν το γύρω περιβάλλον. Εδώ υπάρχει μια μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα των κατοίκων του χωριού που διέπρεψαν στα γράμματα και στο εμπόριο κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρίας και πρωτεργάτες στην επανάσταση των Καλαρρυτών τον Ιούλιο του 1821.
*Δίπλα στη μαρμάρινη πλάκα με τους φιλικούς, υπάρχει σήμανση που μας οδηγεί στο Ναό του Αγίου Νικολάου με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο Μετσοβιτών ταλιαδόρων. Περάσαμε μπροστά από τα χαλάσματα του σπιτιού της οικογένειας Βούλγαρη (ο Σωτήρης Βούλγαρης, ήταν ο ιδρυτής του οίκου Bvlgari), δίπλα σχεδόν στη βρύση Φύτρου και απέναντι τον τόπο όπου είχαν το εργαστήρι τους. Αντικρύζοντας τον Άγιο Νικόλαο (1480), μας εντυπωσιάζει το ύψος και το χρώμα του ψηλού τρούλου και η παλιά καμπάνα. Από εδώ έχουμε θέα προς τα βουνά των Τζουμέρκων, μέχρι το χωριό Πράμαντα και την Πουλιάνα.
*Να πιείτε νερό από όσες περισσότερες από τις δεκάδες βρύσες με τα τρεχούμενα νερά μπορείτε. Καθεμιά από τις βρύσες έχει διαφορετικής ποιότητας νερό που είναι κατάλληλο για άλλες ανάγκες και οι κάτοικοι το προμηθεύονται αναλόγως. Το χωνευτικό, το άγευστο, το μεταλλικό, το βαρύ ή αυτό που είναι κατάλληλο για μαγείρεμα οσπρίων, και δανείζουν την μοναδικότητά τους στην καθημερινότητα των ντόπιων.
*Οι βρύσες έχουν όνομα και ιστορία…γι’ αυτό ρωτήστε να μάθετε και πιείτε γάργαρο νερό από τη βρύση του Παράσχη, του Μπαζάκη, του Μπαργιάννη και όλες τις άλλες…
*Μην ξεχάσετε να αφιερώσετε χρόνο θαυμάζοντας τις γνωστές γέφυρες που υπάρχουν μέσα στον οικισμό στις θέσεις Μίντζα και Τουρτούρη αλλά και έξω από αυτόν όπως την κρεμαστή γέφυρα Γκόγκου στον Καλαρρύτικο, έργο του Γερμανού μηχανικού Baykman (1935), το γεφύρι της Κουϊάσας, το γεφύρι του Τσάλι.
*Αν έρθετε το καλοκαίρι και μάλιστα τον Ιούλιο, θα έχετε την ευκαιρία να γνωρίστε τους κατοίκους πέντε βλαχόφωνων χωριών της περιοχής (Καλαρρύτες, Συρράκο, Παλαιοχώρι, Βαθύπεδο και Ματσούκι), που ανταμώνουν στο χωριό κάθε χρόνο. Το γλέντι γίνεται εκ περιτροπής σε ένα από τα παραπάνω χωριά και διαρκεί 2 ημέρες. Συμμετέχουν οι κοινότητες και οι πολιτιστικοί σύλλογοί τους, με χορευτικά συγκροτήματα, παραδοσιακά δρώμενα και αναφορές στην ιστορία, τα ήθη και έθιμα των χωριών. - Στο σημείο που ενώνονται Συρράκο και Καλαρρύτες, βρίσκεται το περίφημο και μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, το γεφύρι της Πλάκας. (Εδώ καταλήξαμε κάνοντας ράφτινγκ στον Άραχθο, μια εξαιρετική εμπειρία που θα σας διηγηθώ σε άλλο σημείο).
*Η απόσταση που χωρίζει τα δύο χωριά είναι περίπου 1.500 χιλιόμετρο.
Αυτό το καταπράσινο πανέμορφο μονοπάτι, ακολουθήσαμε κι εμείς. Κάναμε τη διαδρομή από Συρράκο προς Καλαρρύτες. Μια ξύλινη πινακίδα που γράφει «Χρούσια ποταμός – Καλαρρύτες» μας ενημερώνει ότι ήρθε η ώρα να ξεκινήσουμε για την περιπέτεια.
*Για ένα μισάωρο κατηφορίζαμε κάτι που μας έκανε να σκεφτούμε πως θα έπρεπε να κρατήσουμε δυνάμεις για την επιστροφή μας, καθώς αυτό το κομμάτι δρόμου πλέον θα ήταν ανηφορικό. Σταματήσαμε για δεκάδες φωτογραφίες στο ποτάμι και συνεχίσαμε μέχρι τη πλατεία του άλλου χωριού, όπου ξεκουραστήκαμε και πήραμε τον δρόμο προς τα πίσω. Να υπολογίσετε μιάμιση ώρα πήγαινε και άλλη τόση γύρνα.
*Στις διαδρομές μας στους πλακόστρωτους δρόμους στο χωριό Συρράκο θαυμάσαμε τα αρχοντόσπιτα με τις τοξωτές εισόδους, τα λιθόκτιστα σπίτια, με τις στέγες από σχιστόλιθο και ήπιαμε παγωμένο νερό από τις πέτρινες βρύσες Κοντόλ, Δύο Βρύσες, Ψαλλίδα, Τσακίρη μέχρι που φτάσαμε στην πλατεία.
*Στην πλατεία είδαμε να δεσπόζουν δύο γερασμένοι πλάτανοι ψηλοί και γεροδεμένοι, καθώς και η σκεπαστή πέτρινη βρύση της Γκούρας. Σταθήκαμε αρκετή ώρα να αφουγκραστούμε τους ήχους του χωριού αλλά και να χαιρετίσουμε διερχόμενους κατοίκους και επισκέπτες που μας μετέφεραν τις εντυπώσεις τους από τις διαδρομές που έκαναν στα Τζουμέρκα και τα χωριά που γύρισαν στην περιοχή.
*Από εδώ κατάγονται σημαντικοί Έλληνες, όπως σπουδαίος ποιητής και συγγραφέας ο Κώστας Κρυστάλλης, το πατρικό του οποίου έχει διαμορφωθεί σε μουσείο λαογραφικής τέχνης. Έγραφε σε ένα νοσταλγικό για τον τόπο του ποίημα με τον τίτλο «Στον Σταυραετό»: « Θέλω η βρυσούλα, η ρεματιά, παλιές γλυκιές μου αγάπες, να μου προσφέρουν γιατρικό τ’ αθάνατα νερά τους, θέλω του λόγγου τα πουλιά με τον κελαϊδισμό τους , να με κοιμίζουν το βραδύ, να με ξυπνούν το τάχυ…»
*Από το Συρράκο κατάγεται και ο σημαντικός ποιητής και αγωνιστής του 1821 Γεώργιος Ζαλόκωστας, με το ποίημά του, που αγαπήθηκε ιδιαίτερα και αναφέρεται στον παγωμένο χειμώνα του χωριού του μέσα από τις θλιβερές στιγμές που έζησε ο ίδιος και η σύζυγός του λόγω του θανάτου των παιδιών τους: «Ο βοριάς που τα αρνάκια παγώνει».
*Στην πλατεία των Αγαλμάτων στο κέντρο του χωριού μπορείτε να δείτε τις προτομές του πρώτου Κοινοβουλευτικού Πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλέττη (1774-1847) που κατάγεται από το Συρράκο και του ποιητή Ζαλοκώστα, καθώς επίσης και του ήρωα προς τιμήν των πεσόντων για την απελευθέρωση του Συρράκου στις 23 Νοεμβρίου 1912.
